Każdy Frankowicz, który zamierza walczyć z bankiem stoi przed dylematem, która droga prowadzenia sporu jest dla niego korzystniejsza: zbiorowa czy indywidualna? Oba sposoby dochodzenia roszczeń mają swoje wady i zalety.
Koszty sądowe a kredyt frankowy
Wielu kredytobiorców zdecydowało się dochodzić swoich praw dot. kredytu we frankach szwajcarskich w pozwie zbiorowym. Plusem tego rozwiązania na pierwszy rzut oka są mniejsze opłaty sądowe. Ich wysokość dla postępowania grupowego wynosi 2 procent od wartości roszczenia. Natomiast w przypadku powództwa indywidualnego opłata ta wynosi 5% wartości roszczenia, ale nie więcej niż 1000 zł.
Jeśli w toku procesu powstanie konieczność powołania biegłego to jego koszt w powództwie zbiorowym “rozkłada się” na wszystkie osoby, które występują z pozwem zbiorowym. Całość zaliczki na biegłego musi uiścić powód indywidualny, ale on z kolei może wnioskować o częściowe, a nawet całkowite zwolnienie z sądowych kosztów. Z takiej możliwości nie można skorzystać w przypadku pozwu zbiorowego.
Poza tym pozew indywidualny daje możliwość rozszerzenia powództwa na etapie postępowania. To oznacza, że opłata od pozwu może być niższa. Warto dodać, że z kolei w postępowaniu grupowym sąd może zobligować powoda do zapłaty kaucji stanowiącej zabezpieczenie kosztów postępowania. Dodatkowo może zaistnieć taka sytuacja, że część osób będzie się uchylać od ponoszenia opłat, a reszta osób będzie w związku z tym zmuszona do ich pokrycia (inaczej postępowanie nie będzie się toczyć).
źródło: MS, materiały własne redakcji
Czas trwania postępowania
Bez wątpienia dłużej trwa postępowanie dot. kredytów frankowych, które jest inicjowane przez złożenie zbiorowego pozwu. Jest to związane przede wszystkim z tym, że w porównaniu do postępowania indywidualnego cechuje się złożoną procedurą poprzedzającą postępowanie.
W przypadku pozwu zbiorowego na początku ma miejsce rozstrzygnięcie przez sąd o dopuszczalności postępowania. W dalszej kolejności postanowienie to musi się uprawomocnić i zostanie ogłoszone wszczęcie postępowania dot. kredytu frankowego.
W takim ogłoszeniu znajduje się informacja, że do grupy mogą dołączyć osoby z roszczeniami, które obejmuje powództwo grupowe. Oświadczenie w formie pisemnej o przystąpieniu do grupy należy złożyć u przedstawiciela grupy w odpowiednim terminie. Kolejny etap to dostarczenie powodowi zarzutów odnośnie członkostwa oraz wydanie postanowienia dot. składu grupy. Taka procedura przed rozpoznaniem pozwu może trwać nawet kilkanaście miesięcy.
Na znacznie krótszą drogę dochodzenia roszczeń mogą liczyć osoby mające kredyty we frankach, którzy zdecydują się na pozew indywidualny. Tutaj sąd zajmuje się zbadaniem konstrukcji pozwu oraz sprawdzeniem czy wymagane opłaty zostały uiszczone. Wyrok zapada przeważnie w ciągu 2-3 lat. Dodatkowo sprawa na skutek indywidualnego powództwa może być rozpatrywana nie tylko i wyłącznie przez sąd okręgowy, tak jak ma to miejsce w przypadku pozwów zbiorowych, ale i przez sąd rejonowy. To może skrócić czas trwania postępowania bo przeważnie w sądzie rejonowym czas oczekiwania na rozprawę jest krótszy.
Ryzyko odrzucenia pozwu
Zdarza się, że zbiorowy pozew przeciwko bankowi zostaje odrzucony z uwagi na brak podobieństwa spraw albo w ogóle nie zostaje złożony - brak wystarczającej liczby chętnych do prowadzenia postępowania. Do zainicjowania tego rodzaju postępowania trzeba zebrać co najmniej dziesięć osób, które mają np. kredyt hipoteczny indeksowany do franka szwajcarskiego. Konieczne jest jednak ujednolicenie żądań, co dla niektórych kredytobiorców może wiązać się z odstąpieniem od części roszczeń. Co prawda, mogą się formować podgrupy, ale i tak nie jest to wcale takie proste.
Aktywny udział w procesie
Tylko postępowanie indywidualne daje możliwość Frankowiczom pełnego, aktywnego udziału w procesie. To oznacza, że można uczestniczyć w rozprawach, powoływać świadków czy prezentować przed sądem swoją relację z podpisania umowy kredytowej oraz jej realizacji.
W postępowaniach grupowych do aktywnego udziału w procesie wyznaczany jest pełnomocnik, a reszta grupy jest praktycznie rzecz biorąc biernymi uczestnikami. Co więcej, prawnik skupia się na problemie grupy, trudno zatem wymagać od niego indywidualnego podejścia.
Efektywność
Pozew indywidualny jest bardziej efektywny od pozwu zbiorowego pod tym względem, że sąd rozpatruje nie tylko kwestie dot. obecności klauzul abuzywnych, ale i zasadności roszczenia. W niektórych przypadkach rozważa się umowę kredytową pod względem nieważności. Pozew zbiorowy z kolei może skutkować tylko i wyłącznie potwierdzeniem, że umowy kredytowe (kredyty frankowe) są nieważne albo zawierają abuzywne klauzule. Bank jednak wówczas może dobrowolnie dokonać zapłaty, a to de facto oznacza iż trzeba jej dochodzić na drodze odrębnego postępowania.
